Aantekeningen maken (Limit)

Het maken van aantekeningen (het woord “notes” wordt gebruikt in veel pokersoftware) is een punt waar veel pokerspelers geen of weinig aandacht aan besteden. Sommigen geloven dat het niet veel nut heeft en anderen zijn er te lui voor. Ik heb ondervonden dat het maken van goede aantekeningen over je tegenstanders zorgt voor een beter resultaat. Het is dus +EV om in pokertermen te spreken.

Waarom aantekeningen maken?

Het is +EV om twee redenen.

• De eerste is dat het maken van notities je dwingt om het spel aandachtig te volgen. Je hebt minder tijd over voor andere zaken die je kunnen afleiden van het spelen van je beste spel, zoals chatten of surfen op het web. Ik heb zelf zat fouten gemaakt die ik had kunnen voorkomen als ik maar wat beter had opgelet.
• Dan is er de meest voor de hand liggende reden: je maakt notities omdat je zo je spel veel beter kunt afstemmen op je tegenstanders. Het effect wordt nog sterk vergroot als je op een vrij kleine site speelt en je vaak dezelfde tegenstanders tegenover je krijgt. Vooral als je zelf een marginale hand hebt worden je “reads” op tegenstanders belangrijk. In zo’n geval kan een eerder gemaakte aantekening je vaak helpen om de juiste beslissing te nemen.

In de voorbeelden in dit artikel gaan we uit van een limittafel met tien personen.

Bijvoorbeeld: je zit pas aan tafel en je krijgt ATo in de small blind. Iedereen foldt naar de button, die raist. Wat doe je?
Dit zou heel goed een blind-steal kunnen zijn (lees ook ons artikel over blinds stelen). In dat geval zou je zeker kunnen callen, of soms zelfs reraisen tegen een erg vaak stelende tegenstander. Maar je hebt eerder een note gemaakt over deze tegenstander zie je nu. Je klikt het aan en er staat onder meer: “passief pre-flop. raise AA, KK, QQ, AK. open-limp button AQo, KJs, TT”.

Je kunt nu je hand direct weggooien. Je tegenstander steelt geen blinds en raist hier met een sterke hand. Hij heeft vrijwel zeker een betere hand dan jij op dit moment. Callen zal je te vaak in de problemen brengen, omdat je hand gedomineerd wordt als er een A op de flop komt en je tegen zijn AK, of wellicht AQs, oploopt. Je zal dan de nodige bets verliezen.

Het maken van de aantekening heeft je hier aardig wat geld bespaard, omdat je tegen een standaard of onbekende tegenstander hier doorgaans wel gecalld zou hebben. Hier zou dat een fout geweest zijn.

Waardeloze aantekeningen

Soms zie ik wel eens een video van een online speler of lees ik een forumpost van iemand waarin ze melden dat ze in een vorige sessie een note gemaakt hebben over een bepaalde tegenstander. In die note staat vervolgens alleen “donkey” of “idiot”.

Daar begrijp ik niks van. Het is een waardeloze opmerking en zegt meer over degene die hem gemaakt heeft dan over de speler in kwestie. Dat iemand dom speelt is fijn, maar je hebt duidelijke informatie nodig over de specifieke fouten die deze speler maakt. Je verdient geld met poker door te profiteren van die fouten. Het maken van zo’n aantekening komt alleen voort uit frustratie of een superioriteitsgevoel en draagt niets bij aan het behalen van een beter resultaat nu of in de toekomst. Eigenlijk verschilt het niet zo veel van het tekeer gaan in de chat tegen een matige speler, iets wat sommigen ook maar niet kunnen laten.

Sterker nog, als de speler de vorige keer toen hij de note aanmaakte meer moeite had gedaan om goede info op te schrijven dan had hij deze keer misschien geld kunnen besparen of meer geld kunnen winnen.

Waarover aantekeningen maken?

Wat zijn nu dingen om een aantekening over te maken? Mijn notes kun je onderverdelen in vijf onderdelen:

1. de looseheid van de tegenstander pre-flop
2. de agressie van de tegenstander pre-flop
3. blind-steals en blind-defense
4. post-flop spel
5. andere opvallende zaken

Ik zet deze punten op nieuwe regels in de notities en ik houd deze volgorde aan. Zorg dat je een eigen systeem maakt voor je notes en houd een vaste structuur aan. Zo kun je in een oogopslag de relevante informatie terugvinden als je die nodig hebt in een hand.

1. De looseheid van de tegenstander pre-flop

De eerste regel(s) van mijn notes over een tegenstander gaan over de looseheid van deze tegenstander. Hier maak ik aantekeningen over de handen waar hij mee callt en in welke positie hij dat doet. Voor alle aantekeningen geldt dat je je met name richt op de fouten die de tegenstander maakt. Die zijn sowieso een note waard, want je verdient je geld door te profiteren van de fouten van je tegenstanders.

Voorbeelden van notes: “limp 98o ep” “limp A4o mp” “limp J4s button” (Limp is een ander woord voor call). Deze limps zijn eigenlijk in alle games grote fouten. Let op spelers die iedere aas of koning spelen, ongeacht de kicker, suits of hun positie! Voor hen maak je een “any ace/king” notitie. Als je tegen hen top pair en een goede kicker hebt dan moet je doorgaans goed valuebetten, omdat ze vaak met een lagere kicker in hun handen zitten en ze je zullen afbetalen. Natuurlijk zullen ze soms hun two pair maken.

Cold Callen

Een enorme fout die veel loose spelers maken is het cold callen (het callen van een bet en een raise) met allerlei handen. Ze doen dit bijvoorbeeld met JTo-98o of Axo. Zulke cold calls zijn direct een aantekening waard. Cold callen is bijna altijd fout, dus als je wat spelers aan tafel dit ziet doen, let dan extra goed op hun handen in die ronde. Cold calls zijn doorgaans een van de duidelijkste tekenen van zwakke spelers en van een aantrekkelijke tafel. Het cold callen wordt overigens goed besproken in het boek Small Stakes Hold’em voor diegenen die hier meer over willen lezen.

Bij tighte spelers ga je op een zelfde wijze te werk. Let ook hier op welke handen ze spelen in welke positie. Misschien is een speler overdreven tight (en passief) in vroege positie in een loose game en zie je hem alleen limpen met AKo, AQs-AJs, KQs, 88-TT. Als deze speler in vroege positie limpt dan weet je dat je op moet passen met handen die gedomineerd kunnen worden, zoals: AQo-ATo, Axs, KJs-KTs, KJo-KTo, QJo-JTo. Met name de zwakkere off-suit handen verliezen veel waarde tegen een dergelijke tegenstander en een fold zal vaak het beste zijn.

2. De agressie van de tegenstander pre-flop

Met welke handen raist je tegenstander en in welke positie? Je richt je weer op de fouten die de tegenstander maakt. Sommigen raisen duidelijk te vaak, anderen duidelijk te weinig.

De spelers die te vaak raisen en dus te agressief spelen overwaarderen vaak hun kleinere pocket pairs en handen met twee plaatjes. Als je er weer eentje ziet raisen vanuit vroege positie met QJo schrijf dat dan even op. Tegen zulke tegenstanders moet je met meer handen reraisen dan je normaal zou doen. Krijg je AJs en de tegenstander voor je, die 30% van zijn handen raist, gooit er weer eens een dubbele bet in? Reraise in zo’n situatie om zo te proberen heads-up met hem te komen. Je hebt waarschijnlijk de beste hand en je wilt deze pot alleen met hem uitvechten. Tegen een standaard tegenstander zou je meestal alleen callen.

Dan heb je de rocks die bijna niks spelen, laat staan raisen. De types die alleen AK, AA-QQ raisen, die nooit de blinds stelen en die hun eigen blinds nauwelijks verdedigen. Maak goede aantekeningen en je weet bij welke spelers een raise altijd een tophand betekent.

Iets anders wat nog goed is om op te letten zijn limp-reraises. Dit zijn spelers die callen – vaak in vroege positie – en vervolgens een raiser na hen reraisen. Meestal betekent een limp-reraise AA of KK. Sommige spelers zullen het misschien ook doen met QQ-JJ of AK. Het is goed om over limp-reraises een aantekening te maken, omdat er vrij weinig spelers zijn die deze play maken.

3. Blind-steals en blind-defense

Besteed speciale aandacht in je notes aan de blind steals die je tegenstander onderneemt. Dit zijn bijzondere situaties waarbij een speler anders kan spelen dan je zou verwachten gezien zijn speelstijl. Op de allerlaagste limieten zullen steal situaties nauwelijks voorkomen dus daar is dit punt veel minder aan de orde.

Steals

Je hebt tighte en agressieve tegenstanders die niet met een grotere hoeveelheid handen raisen om de blinds te stelen. Ze houden hun standaard spel aan. Je hebt ook spelers die veel te veel stelen en handen als 97o raisen vanaf de button. Bij hen loont het om met een redelijke hand een reraise te doen als je in de blinds zit. Dan heb je de spelers die nooit stelen en die vaak als eerste limpen als het naar hun toe gefold wordt in late positie. Als ze wel een hand raisen in zo’n situatie dan weet je dat ze gewoon een sterke hand hebben, zoals in het eerste voorbeeld van dit artikel.

Blinds verdedigen

Maak ook aantekeningen over het verdedigen van de blinds. Je hebt tegenstanders die nooit folden als ze in de big blind zitten en er geraist is. Ze verdedigen dus ook altijd hun blinds. Dit is zeker iets om rekening mee te houden. Tegen hen heb je geen idee wat ze in hun handen hebben en daarom heb ik graag een wat sterkere hand dan waar ik normaal mee zou proberen te stelen. De tegenstanders die veel te tight spelen in de blinds probeer je juist af te straffen door een grotere hoeveelheid handen te raisen in steal-situaties.

4. Post-flop spel

Bij het post-flop spel zijn er ook de nodige dingen om op te letten. Zo heb je de chasers die met de meest marginale handen callen op de flop in de hoop hun twee of drie outer te raken op de turn. Of zelfs onverbeterd de turn ook nog callen. Helaas zal dit je het meest opvallen als je tegenstander zijn kaart raakt en je hand kraakt.  Met name de chasers in kleine potten zijn belangrijk om te herkennen. Een kleine pot betekent slechte pot odds en een call is daarom een nog grotere fout dan het zou zijn in een pot van gemiddelde grootte. Het toont aan dat de tegenstander geen idee heeft van pot odds en outs.

Passieve spelers kunnen je misleiden doordat ze hun vrij goede hand (top pair, middle kicker bijvoorbeeld) niet durven te betten op de flop. Vervolgens raak je een goede turnkaart en denk je de beste hand te hebben om er op de river achter te komen dat de tegenstander je op de flop al had. Met een note kan je tegen dit soort tegenstanders vaak minimaal een bet uitsparen doordat je op de river weet dat het heel goed mogelijk is dat je hand toch niet goed is.

Hier tegenover staan de spelers die altijd uitbetten als ze ook maar iets van de flop hebben geraakt (bottom pair, flush draw, etcetera). Tegen hen zul je je redelijke handen vaker raisen om te proberen heads-up met ze te komen. Ook hoef je waarschijnlijk niet bang te zijn voor een check-raise, omdat ze eigenlijk altijd uitbetten als ze iets hebben. Een check van zo’n opponent betekent zwakte.

Ook let ik op blufs. Het kan ook in limit hold’em soms juist zijn om te bluffen. Op de lage limieten heeft dit echter nauwelijks succes, omdat je tegenstanders te zwak spelen om hun hand weg kunnen te leggen. Op de lage limieten moet je dus maar heel weinig bluffen. Een heleboel spelers bluffen echter volop en raken hierdoor veel extra bets kwijt. Het is een groot voordeel als je weet dat een raise van een bepaalde speler heel goed een bluf kan zijn. Downcallen met je hand kan dan duidelijk de beste optie zijn, terwijl je tegen een andere tegenstander sterk geneigd zou zijn om te folden.

Daarbij kan je tegen zulke tegenstanders af en toe een bluf uitlokken (induce a bluff) door de turn of river te checken, afhankelijk van je positie. Dat doe je soms als je denkt dat hij op een flush- of straightdraw zat en de river hem niet heeft geholpen. Doordat je zwakte toont kunnen agressieve, bluffende tegenstanders proberen de pot op te rapen met een bluf. Als je bet dan folden ze, nu pak je nog een extra bet op.

De passieve tegenstander die houdt van callen, maar die zelden raist is een heel ander verhaal. Valt die derde flushkaart op de turn en raist hij je? Dan weet je wel hoe laat het is. Deze spelers bluffen eigenlijk nooit.

Het bijhouden waard

Zelfs de slechtste speler zal af en toe een geweldige hand hebben. Iets wat sommige tegenstanders trouwens niet willen geloven. Hoe een speler zo’n monsterhand op de flop uitspeelt verschilt sterk van speler tot speler. Dat is iets om bij te houden. Sommigen callen of check-callen de flop en turn en raisen of betten pas op de river. Oftewel: ze slowplayen. Anderen, meestal de wat betere spelers, spelen hun hand fast – ze betten uit of raisen, wat vaak de beste keuze is als de board cards nog enigszins bedreigend zijn, of gewoon omdat het op die manier waarschijnlijk het meeste geld oplevert.

Pokerhand overspelen

Sommige spelers overspelen hun hand. Ze hebben bijvoorbeeld AA of KK voor de flop en spelen de hand goed en agressief. Dan komen de flop en de turn en jij weet al dat een andere, zwakke tegenstander zijn straight of flush heeft gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de passieve speler die bijna alleen callt post-flop, maar die nu de turn raist op een gevaarlijk board. Je hebt spelers die hun overpair gewoon niet weg kunnen leggen ook al is het overduidelijk dat hun hand niet goed meer is en niet zal verbeteren. Sommigen gooien er zelfs nog een paar raises tegenaan. Dit is iets om te noteren en iets wat je extra bets op kan leveren in de toekomst.

5. Andere opvallende zaken

Dan nog wat andere dingen die nuttig kunnen zijn om te weten voor een volgende sessie. Sommige spelers zijn multi-tablers en spelen op meerdere tafels tegelijk. Dit zijn normaal gesproken redelijke tot goede spelers, maar als ze erg veel tafels tegelijk spelen dan kan het zijn dat ze op de automatische piloot spelen en niet de tijd hebben om goed na te denken over een moeilijke beslissing. Het is juist tegen zulke spelers dat een blufje wel voldoende succes kan hebben. Over het algemeen zijn deze spelers echter te tight en zoek je liever een andere tafel op als je een paar van de vaste multi-tablers ziet zitten.

De spelers die lekker kunnen tilten zijn niet alleen amusant, maar ook winstgevend. Als je weet dat een speler tiltgevoelig is en je maakt een fraaie suckout tegen hem dan kunnen een paar goed gekozen woorden de game nog een stuk mooier maken dan die al was.

Time Tells

Tot slot noem ik nog time tells. Hierbij pik je informatie op doordat de tegenstander ongewoon snel of langzaam een beslissing neemt. Dit is een controversieel punt, want je kunt moeilijk conclusies verbinden aan de hoeveelheid tijd die iemand gebruikt. Denkt iemand lang na omdat hij echt een moeilijke beslissing heeft of wil hij bereiken dat jij denkt dat hij een moeilijke beslissing heeft? Bij enkele van mijn tegenstanders heb ik wel iets dergelijks kunnen oppikken. Meestal waren ze abnormaal lang aan het “nadenken” op de flop en turn voordat ze inzetten en bleken ze achteraf een set of straight geflopt te hebben.

Korter is beter

Aangezien je graag veel informatie wilt verzamelen over veel spelers is het het beste om je aantekeningen zo kort mogelijk te houden. Zo neemt het minder tijd in beslag en is het niet vervelend om te doen. Stel voor jezelf een set afkortingen vast die je altijd gebruikt in je notes om bepaalde termen te vervangen. Hier volgen enkele afkortingen die ik gebruik in mijn aantekeningen:

• L = limp (call)
• cc = cold-call
• R = raise
• L-RR = limp-reraise
• c-r = check-raise
• b-o = bet-out
• sp = slowplay
• fp = fast-play
• b-s = blind-steal
• b-d = blind-defense
• fd = flush draw
• oesd = open-ended straight draw
• TPTK, TPGK, TPMK, TPWK = Top pair top kicker, Top pair good kicker, Top pair middle kicker of Top pair weak kicker
• oop = out of position, uit positie
• pos = in positie

Daarnaast gebruik je natuurlijk gewoon de afkortingen die voor de verschillende posities aan tafel gebruikt worden, zoals bb voor big-blind, utg voor under the gun, co voor cut-off en btn voor button.

Conclusie

Het maken van aantekeningen over tegenstanders is een goede gewoonte. Zorg voor korte, gestructureerde notes en richt je op de fouten van de tegenstanders. Op deze manier blijf je met je hoofd bij het spel en kun je je spel beter afstemmen op je tegenstanders. Het is gewoon een punt waarmee je een voordeel kunt verkrijgen op andere spelers. Alle voordelen bij elkaar leiden uiteindelijk tot je totale winst.